Λεξικό

Λαογραφικά

Λέξεις και εκφράσεις από την διάλεκτο του χωριού μας, με στόχο τη διάσωση ενός τμήματος της παράδοσης μας:

Α
Αντράλα - ζαλάδα
Απόστασα - κουράστηκα
Ααπόρ΄ξα - απέβαλα
Αστοχώ - ξεχνάω
Ασκένομαι - σιχαίνομαι
Αδίμ΄του - μάλλινο ύφασμα
Ακαλνώ - προσκαλώ
Αλαθεύου - κάνω λάθος
Αλάργα - μακριά
Αλαφρός - ανόητος
Απουλνώ - αφήνω

Β
Βαίζου - γέρνω προς μια πλευρά
Βιτούλ΄ - μονοετές ερίφιο
Βίτσα - λεπτή βέργα
Βούρλο(το) - το τρελό

Γ
Γκιζιρώ - βολτάρω(τορ΄ξις στά γκιζέργια)
Γκόλιους - γυμνός
Γκαβώνουμι - στραβώνομαι,τυφλώνομαι
Γκούβα - γούβα,λακκούβα
Γινάτ - οργή,θυμός
Γκαλαγκούτσα - τον πήρε καβάλα στην ράχη του
Gιούμ΄ - χάλκινο δοχείο για νερό
Gουμούλ΄-ψωμί από σίκαλη,ειδικό για τα σκυλιά
Gουρλώνου - πνίγω(τούν έπχασι απ΄του λουμ΄ να τουν gουρλώσ΄)
Γαλιάρια-γιδοπρόβατα που αρμέγονται
Γομάρι - γαίδούρι

Δ
Δάχλου-δάχτυλο(απόμ΄κι μί τού δάχλου στού στόμα)
Διφτέρ΄-σημειωματάριο
Δείρτου - δέρνω(μή τού δέρ΄ς τού πιδί,δέ φταίει)
Δ΄λεύου - δουλεύω,εργάζομαι
Δουλιφτάρ΄ς - εργατικός

Ε
‘Ερουμι,έριτι - έρχομαι
Ερσ΄μου - ο ερχομός(πάησ΄ μου,έρσ΄μου,θέλ΄κάνα δυό ώρις)

Ζ
Ζ’ λάπ’ - αγρίμι(ήρθι του ζ΄λάπ΄κι μας πήρι μνά προυβατίνα)
Ζαρώνου - κοιμάμαι,ησυχάζω
Ζιαμπνιάκ΄ - πράσινα βρύα του νερού
Ζαβλακουμένους - καταβεβλημένος
Ζουρλαίνου - τρελαίνω
Ζgαλώνου-σταματώ,πιάνομαι σε ένα κλαδί(ζgάλουσι του μαλιότου μ΄ στού δέντρου)
Ζ΄γούρ - πρόβατο ενός έτους,ζυγούρι
Ζιματώ,ζιμάτ΄σα - ζεματίζω,καίω πολύ(ζιματάει του νιρό)
Ζ΄μί-ο ζωμός(του φαί έχ΄πουλύ ζ΄μί)

Η
Ησκιάδ΄-ίσκιος
Ηλιάζου - εκθέτω στον ήλιο(έλα να ηλιάσουμι λίγου τσ΄βιλέντζις)

Θ
Θ΄λυκώνου-κουμπώνω
Θ΄λύκ-το θηλίκι,κόψα θηλυκή καμωμένη με κλωστή(ράψί μι ένα θ΄λύκ στού παλτό)
Θάρρουμ΄επίρρ-ίσως(θάρρουμ΄ έρθ)
Θ΄κόμ΄ - δικό μου

Ι
Ινγκλα-λουρί σε υποζύγιο
Ιρ΄μάδα-δύστυχη(τι να σί κάν΄κι αυτή η ιρ΄μάδα μι τόσα πιδιά)
Ισάζου - κάνω κάτι ίσιο
Ινάτι - θυμός

Κ
Κακάβι - μικρό καζάνι
Καντίποτα-τίποτα
Καρκαλιούμι - γελώ
Κλώθουμι - τριγυρνώ,πάω γύρω από κάτι
Κρένω - μιλάω
Κακαβούλ΄ - μικρό δοχείο
Κουσέβου - τρέχω
Καρτερώ - περιμένω(καρτέρα μι να ρθώ κι γώ)
Κουρμπάνι - το ζώο που σφάζεται σε πανηγύρι
Κουβινdγάζου-συνομιλώ

Λ
Λαχτάρσα-τρόμαξα
Λούν΄ η - Λάσπη
Λουίαζου-σκέπτομαι,υπολογίζω
Λαφρουκάνdαρου - ελαφρόμυαλος
Λαέν΄-πήλινο δοχείο για νερό

Μ
Μπιζέρ΄σα - βαρέθηκα
Μ΄σόχαζους - χαζός
Μαλλιότου - μάλλινο χοντρό υφαντό
Μαρκαλνώ - κάνω επίβαση(επί αιγοπροβάτων)
Μασλάτ - πολυλογία,φλυαρία
Μαστάρι-μαστός αιγοπροβάτων
Μπλιόρα - η κατσίκα,προβατίνα ενός έτους

Ν
Νταιακώνω - στηρίζω(dαίάκουσι απ΄ ΄ν άλλ΄τ΄μιργιά να φουρτώσουμι
τ΄άλογου)
Νταλντώ-ορμώ(dάλτ΄σι να μί χτυπήσ΄)
Ντιρλικώνω - τρώω(τού dιρλίκουσις όλου του φαί)
Νουγώ - εννοώ,καταλαβαίνω(δέ νουγάει τί τούν λέου)
Νουτίζου,νότ΄σα - κάνω κάτι υγρό,είμαι υγρός(νότ΄σι ού τοίχους)
Νουμπέτι - είδος τραγουδιού
Ντίπ - καθόλου

Ξ
Ξιμισάσκα-πονάει η μέση
Ξινυστάζου-χάνω τον ύπνο που είχα
Ξιπατώθ΄κα απ΄ τη δ΄λα-κουράστηκα απο την δουλειά
Ξισκέπαστους-αυτός που δεν έχει σκέπασμα
Ξαλαφρώνου - ανακουφίζομαι,ξαλαφρώνω(πάντριψα τού κουρίτσ΄μ΄κί ξαλάφρουσα)
Ξισιλόιαστος - άσκεφτος-αδιάφορος

Ο
Ουμνάζου - όμοιος
Ουρμηνεύου - συμβουλεύω
Π
Π΄λαλώ-τρέχω
Παλάργα-αργά
Παραπανίσιους-περιττός
Πηρδικλόθηκα-σκόνταψα
Πιζούλ-λιθόκτιστο κτήσμα σε σχήμα καναπέ
Πασπατεύου - ψάχνω(τί πασπατέβ΄ς μές΄του d΄λάπ΄;)

Ρ
Ρουπουτώ-κάνω κρότο(πχός ρουπουτάει΄ν πόρτα;)
Ριβάν-ο τριποδισμός,το ρυθμικό τρέξιμο του αλόγου(τ΄άλογου πάει ριβάν΄)
Σ
Σαίσμα - σκέπασμα
Σιούκτε - σηκωθείτε
Σκανιάζω - σκέπτομαι,στεναχωριέμαι
Σκόλνα - τελείωνε
Σκούζω-φωνάζω
Σκαρνώ-βόσκω το κοπάδι τα μεσάνυχτα
Σκαπετώ - περνώ πίσω από ύψωμα
Σιαπάν - πρός τα πάνω
Σιακάτ - πρός τα κάτω

Τ
Τραπέτσ΄ - ξινό
Ταίριασμα - διόρθωμα
Ταπίπκα - μπρούμυτα
Ταχιά - αύριο
Τζουτζουβές - το μπρίκι του καφέ
Τιργιάζου - διορθώνω
Τ΄νάζου - τινάζω(τίναξι τ΄ς βιλέντζις)
Τσιατσιαλνώ - θρυμματίζω,διαλύω
Τσιαούλι - η γνάθος
Τσιούλτς - μύγα που μολύνει την μύτη
Τρουβάς - μάλλινος σάκος

Υ
Υφάδ-το νήμα που πλέκεται στον αργαλιό
Υψώνου - διαβάζω,ευλογώ το ύψωμα(σήμιρα γουρτάζ΄ου άνdρας μ΄κί θα ΄ρθή
να μάς υψώσ΄ ού παπάς)

Φ
Φουκαλνώ - σκουπίζω
Φαbλιά - οικογένεια
Φέτου - επιρρ-εφέτος:(φέτου είχαμαι βαρύ χ΄μώνα)
Φιτισνό-εφετεινό:(του τυρί είνι φιτισνό)
Φ΄λάγου,-γουμι - φυλάτω
Φ΄λεύου - φιλεύω,κάνω επίσημο γεύμα(ταχιά θα φ΄λέψουμι τα συμπιθέρια)
Φούρλα-η περιστροφή
Φουρλατώ-πετάω

Χ
Χαραή - το πρωί
Χαίβάν - χαζός(είσι dip χαιβάν,δεν καταλαβαίνεις τίποτα)
Χαίρ - προκοπή(δέν είδα κάνα χαίρ απ΄αυτό τού πιδί)
Χαλέβου - ζητώ(τί χαλέβ΄ς ιδώ)
Χαλνώ - γκρεμίζω
Χαντακώνου,νουμι - καταστρέφομαι
Χασουμέργια - το χάσιμο χρόνου
Χαζεύου - χάσκω,διασκεδάζω βλέποντας κάτι(τήρα τη δ΄λά σ΄κι μη χαζέβ΄ς)
Χλιάρ - το κουτάλι
Χνέρι-το πάθημα
Χούι - η κακή συνήθεια

Ψ
Ψαχουλεύου-ψάχνω
Ψιχαλνάει-βρέχει ψιλή βροχή

Ω
Ως πού,έως ότου-ως πού να κινήης ίσύ,θα έρθου κι ίγώ

Χωρικοί με παραδοσιακές φορεσιές  
MOBILE APP

Δοτσικό στο κινητό!

Πατήστε το κουμπί «Εγκατάσταση» και αποκτήστε την εφαρμογή του Δοτσικού στο κινητό σας

Εγκατάσταση